Onderzoek naar opinievorming: Communiceren met het stille midden
Hoe bereik je het ‘stille midden’ en voorkom je verdere maatschappelijke polarisatie? Door te variëren in communicatie, het uitvoeren van een maatschappelijke trendanalyse, genuanceerd zijn in je boodschap en te zorgen voor een betrouwbare afzender. Dat is het advies van Het PON & Telos/Dialogic, dat in opdracht van het Antennebureau een onderzoek heeft uitgevoerd naar deze brede groep Nederlanders.
Het stille midden
Het onderzoek richtte zich op de groep burgers die vaak ongezien is in het publieke debat, maar wel een grote groep vormt: het ‘stille midden’. Zij vertegenwoordigen daarmee een belangrijke stem.
Wie is het stille midden?
"Deze groep kiest binnen een gepolariseerd onderwerp géén kant en bevindt zich dus tussen twee polen. Mensen die een genuanceerde of géén mening hebben vallen hierbinnen, wat veel diversiteit betekent op basis van achtergrondkenmerken, houding en gedrag" (Brandsma, 2016).
Vier aanbevelingen voor effectieve communicatie
De onderzoekers hebben vier concrete aanbevelingen gedaan om het stille midden beter te bereiken:
-
Diversiteit
- Voor iedereen begrijpelijk: pas middelen en je taalgebruik aan op de verschillende groepen binnen het stille midden.
- Gebruik meerdere invalshoeken (frames) die aansluiten bij hun perspectieven.
-
Maatschappelijke context
- Voer een maatschappelijke trendanalyse uit om de veranderingen, vraagstukken en het sentiment op korte en middellange termijn in kaart te brengen.
-
Nuance
- Communiceer open en eerlijk over zowel over de positieve, negatieve als onbekende aspecten van een nieuwe technologie.
- Gebruik duidelijke voorbeelden en boodschappen om complexe onderwerpen begrijpelijk te maken.
- Maak ontwikkelingen navolgbaar; hoe zijn we hier gekomen?
- Onderzoek welke vragen er leven en laat communicatie-uitingen daarop aansluiten.
-
Betrouwbaarheid van de bron
- Investeer in een positie als inhoudelijk expert voor de media.
- Plaats de communicatiestrategie in de maatschappelijke context.
- Werk samen met onafhankelijke experts als afzender van een boodschap.
Nieuwe methode om polarisatierisico te beoordelen
Naast de aanbevelingen hebben de onderzoekers ook een methode ontwikkeld om te beoordelen of een nieuwe techniek of ontwikkeling mogelijk polariserend kan zijn. Deze methode helpt beleidsmakers en communicatieprofessionals om in een vroeg stadium potentiële polariserende onderwerpen te identificeren en hier proactief op in te spelen. Door factoren zoals de mate van onzekerheid, de complexiteit van de materie en of er gevoelsmatig of pragmatisch naar wordt gekeken te analyseren, kan een inschatting worden gemaakt van het risico op maatschappelijke spanningen.
Achtergrond
Het onderzoek is opgezet met de wens om beter te begrijpen hoe het stille midden bereikt en betrokken kan worden, en zo polarisatie te voorkomen. Er is daarbij ook gekeken naar de rol die media hierin kunnen spelen. Waarom waren er zoveel zorgen over 5G en hoe had dit voorkomen kunnen worden?
Dit onderzoek biedt waardevolle inzichten en concrete handvatten om de communicatie rond mogelijk polariserende onderwerpen te verbeteren. Door de brede opzet en methodische aanpak is het echter breder toe te passen.